بورس کالا یا بازار کالا یک بازار مرکزی است که به عنوان محلی برای خرید و فروش کالاهای مختلف از جمله فلزات، نفت، غلات، پول و سرمایه گذاری های دیگر شناخته می شود. این مفهوم معمولاً به تعداد کمی از کالاهای قابل تجارت و معاوضه گسترده محدود است، و عمدتا به عنوان جایگاهی برای تعیین قیمت و تبادل کالا بکار می رود.
بورس اوراق بهادار یک بازار مرکزی است که در آن اوراق بهادار از جمله سهام، اوراق مشارکت، اوراق خزانه داری و سایر اوراق قابل معامله همچون گواهی سپرده و اوراق تسهیلات بانکی، تحت نظارت واجتناب نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار معامله می شوند. در این بازار، معاملات به صورت الکترونیکی یا حضوری صورت می گیرد و قیمت ها توسط عرضه و تقاضا تعیین می شود. افراد و شرکت ها از این طریق می توانند اوراق خود را خرید و فروش کرده و سرمایه گذاری کرده و یا منافع اقتصادی دیگری از این فعالیت کسب نمایند.
تفاوت های نوع کالا در بورس کالا و اوراق بهادار
تفاوت اصلی بین نوع کالاها در بورس کالا و بورس اوراق بهادار در ماهیت آنهاست. در بورس کالا، کالاهای مادی و قابل لمس مانند نفت، طلا، غلات و دیگر کالاهای مشابه معامله می شوند. این کالاها به صورت مستقیم واقعیت فیزیکی دارند و معمولاً ارزش آنها توسط عرضه و تقاضا در بازار تعیین می شود.
در بورس اوراق بهادار، معاملات اوراق مالی مانند اسناد تأمین مالی، اوراق سهام و بدهی های همراه با دیگر اوراق قابل معامله انجام می شود. این اوراق معمولاً نمایانگر مالکیت، حق انتخاب و حقوق مالی نهادهای مختلف می باشند.
بنابراین، تفاوت اصلی بین بورس کالا و بورس اوراق بهادار در نوع کالاهایی است که در آنها معامله انجام می شود: کالاهای مادی در بورس کالا و اوراق مالی در بورس اوراق بهادار.
تفاوت های شرایط زمانی در بورس کالا و اوراق بهادار
تفاوت های شرایط زمانی در بورس کالا و بورس اوراق بهادار به شرح زیر است:
زمان ماندگاری: در بورس کالا، معاملات معمولاً مربوط به کالاهایی هستند که زمان ماندگاری فیزیکی دارند، مثلاً نفت خام یا فلزات. از طرفی، در بورس اوراق بهادار، اوراق بهادار معمولاً نیازی به زمان ماندگاری فیزیکی ندارند و تمایل به معامله سریع تری دارند.
تقویم معاملاتی: بورس کالا معمولاً الگوی معاملات مختص به خود دارد که معمولاً به تقویم تولید، فصل ها و تقاضا برای کالاها مرتبط است. در بورس اوراق بهادار نیز الگوهای معاملات به نحوی است که با انتظارات بازار و رویدادهای اقتصادی هماهنگ شده است.
تأثیرات محافظانه: شرایط زمانی بورس کالا ممکن است تحت تأثیر محافظه کاری و انباشته ای قرار بگیرند، زیرا برخی محصولات معمولاً به مخاطرات فصلی و پویا ارتباط دارند. در بورس اوراق بهادار نیز تحولات اقتصادی و انتظارات بازار می تواند بر شرایط زمانی تأثیر بگذارد.
این تفاوت ها نشان می دهد که عوامل زمانی در بورس کالا و بورس اوراق بهادار به شدت متفاوت هستند و نیازمند استراتژی ها و دیدگاه های مختلفی برای سرمایه گذاران و معاله گران هستند.
تفاوت های ریسکی در بورس کالا و اوراق بهادار
تفاوت های ریسکی در بورس کالا و بورس اوراق بهادار به دلیل ماهیت مختلف این دو نوع بازار و نهاد ها، به شرح زیر است:
ریسک قیمت: در بورس کالا، کالا ها ممکن است تحت تأثیر عوامل مختلفی همچون تغییرات آب و هوا، عرضه و تقاضا و محدودیت های تولید قرار گیرند. این موارد می تواند منجر به نوسانات قیمت قوی و مداوم در بازار کالا شود. در بورس اوراق بهادار، عوامل مانند عملکرد شرکت، شرایط اقتصادی و تغییرات قوانین و مقررات می تواند بر قیمت اوراق تأثیر بگذارد.
ریسک فیزیکی: در بورس کالا، معامله گران ممکن است با ریسک های فیزیکی مانند ذخیره محصول، حمل و نقل و … مواجه شوند. در بورس اوراق بهادار، ریسک های مرتبط با مالکیت و سرمایه گذاری اوراق مانند ریسک بازار و ریسک نقدینگی وجود دارد.
ریسک سیاسی و حکومتی: در هر دو نوع بازار، تأثیرات سیاسی و حکومتی بر بازارها ممکن است مخاطراتی ایجاد کند. در بازار کالا، تحریم ها و سیاست های نفتی می‌ت واند تأثیر چشم گیری داشته باشد، در حالی که در بورس اوراق بهادار، تغییرات در سیاست های مالی و پولی و تحولات سیاسی می توانند بازارها را تحت تأثیر قرار دهند.
این تفاوت ها نشان می دهد که ریسک های مرتبط با بازار کالا و بازار اوراق بهادار به شدت متفاوت هستند و نیازمند استراتژی ها و تحلیل های مختلفی برای مدیریت آنها هستند.
تفاوت های انواع قراردادها در بورس کالا و اوراق بهادار
انواع قراردادها که در بورس کالا و بورس اوراق بهادار مورد استفاده قرار می گیرند، با توجه به نوع معاملات و ماهیت مختلف این دو بازار، تفاوت های مختلفی دارند.
در بورس کالا، قراردادها معمولاً مرتبط با تحویل فیزیکی کالاها هستند. به عنوان مثال، قراردادهای آتی نفت ممکن است شامل تعیین قیمت و تحویل فیزیکی نفت در زمان های مشخصی باشد. در بورس کالا، این نوع قرارداد ها به عنوان محصولات مشتقه معمولاً مورد استفاده قرار می گیرند.
در بورس اوراق بهادار، قرارداد ها معمولاً مرتبط با انتقال مالکیت، سرمایه گذاری یا تعهدات مالی می باشند. برخی از نمونه های این نوع قرارداد ها شامل قرارداد های آتی بر سهام و اوراق اختیار (گزینه) می شوند که مرتبط با خرید و فروش سهام یا دیگر اوراق بهادار به قیمت و تاریخ مشخصی هستند.
بنابراین، تفاوت اصلی بین انواع قراردادها در بورس کالا و بورس اوراق بهادار در نوع معاملات مرتبط با آنهاست: تحویل فیزیکی کالا در بورس کالا در مقابل قراردادهای مالی و معاملات مرتبط با اوراق بهادار در بورس اوراق بهادار.
تفاوت زمان بازگشت سرمایه در بورس کالا و بورس اوراق بهادار
در بورس کالا، زمان بازگشت سرمایه ممکن است بسته به نوع کالا و شرایط بازار متفاوت باشد. برای مثال، در معاملات مشتقه مانند قراردادهای آتی، معمولاً مشخص است که زمان بازگشت سرمایه بر اساس تاریخ انقضا و تحویل فیزیکی کالا تعیین می شود. بطور کلی، معاملات بورس کالا ممکن است زمان بازگشت سرمایه طولانی تری نسبت به بورس اوراق بهادار داشته باشد، زیرا تحویل فیزیکی و پرداخت مربوط به موجودی های فیزیکی ممکن است زمان برتری نسبت به معاملات مالی داشته باشد.
در بورس اوراق بهادار، زمان بازگشت سرمایه معمولاً وابسته به نوع سرمایه گذاری و نوع اوراق بهادار مدنظر است. برای مثال، در معاملات سهام یا اوراق قرض الحسنه، سرمایه گذاران ممکن است توانایی خروج و بازگشت سرمایه شان را به سرعت داشته باشند، زیرا اوراق بهادار قابلیت نقدینگی بیشتری دارند. اما در برخی معاملات مشتقه مانند قرارداد های آتی بر اوراق بهادار، زمان بازگشت سرمایه ممکن است بسته به شرایط بازار و شرایط قراردادی متغیر باشد.
بنابراین، زمان بازگشت سرمایه در بورس کالا معمولاً بدون توجه به نوع معامله و قراردادها بیشتر است، در حالی که در بورس اوراق بهادار، این زمان بسته به نوع اوراق بهادار و نوع معامله ممکن است متغیر باشد.
تفاوت کارمزد ها در بورس کالا و بورس اوراق بهادار
کارمزد‌ها در بورس کالا و بورس اوراق بهادار، به دلیل ماهیت متفاوت این دو نوع بازار، ممکن است متفاوت باشند. در اجرای معاملات بورسی، کارمزد ها می توانند توسط کارگزاران و بورس ها تعیین شود.
در بورس کالا، کارمزد‌ها ممکن است بر اساس میزان حجم معاملات یا ارزش کالاهای مورد معامله محاسبه شود. همچنین، به دلیل وابستگی به عوامل فیزیکی نظیر حمل و نقل و ذخیره سازی کالا ها، هزینه های اضافی ممکن است به عنوان بخشی از کارمزد معاملات در نظر گرفته شود.
در بورس اوراق بهادار، کارمزد‌ها ممکن است بر اساس معامله سهام، اوراق بهادار مشتقه یا دیگر اوراق بهادار محاسبه شود. این کارمزد‌ها معمولاً به شکل هزینه های معامله و سرویس های ارائه شده توسط کارگزاران یا سایر نهاد های مرتبط بهینه سازی می شود.
بنابراین، اصولاً کارمزد‌ها در بورس کالا و بورس اوراق بهادار ممکن است به دلیل اختلافات در ماهیت معاملات و شرایط بازار متفاوت باشند.
