افزایش سرمایه چیست؟
افزایش سرمایه در بورس به معنای افزایش سرمایه گذاری در اوراق بهادار و دیگر ابزارهای مالی موجود در بازار سرمایه است. افزایش سرمایه معمولاً به دنبال توسعه و رشد اقتصادی است و به معنای افزایش نرخ سرمایه گذاری در شرکت ها یا افزایش اندازه و حجم بازار سرمایه گذاری می‌باشد.
به عنوان مثال، افزایش سرمایه ممکن است شامل خرید سهام در شرکت ها، خرید اوراق بهادار مختلف یا سرمایه گذاری در صندوق ها و تأمین مالی مختلف باشد. افزایش سرمایه از نظر شرکت ها می تواند به منظور توسعه کسب و کار، سرمایه گذاری در پروژه های جدید یا پرداخت بدهی های موجود باشد.
از دیدگاه سرمایه گذاران، افزایش سرمایه ممکن است شامل خرید اوراق بهادار به منظور دستیابی به بازده مالی بیشتر یا مشارکت در رشد شرکت ها و صنایع باشد.
به طور کلی، افزایش سرمایه در بورس می تواند به دنبال ترغیب به سرمایه گذاری بیشتر و فعالیت اقتصادی پویا در بازار سرمایه بوده یا جزء روندهای مختلفی که تاثیر دارند در بورسهای مالی و بازار سرمایه باشد.
افزایش سرمایه در شرکت های سهامی ممکن است در چندین موقعیت مختلف اتفاق بیافتد، اما دو موقعیت اصلی برای افزایش سرمایه عبارت اند از:
افزایش سرمایه از طریق انتشار سهام جدید: در این حالت، شرکت تصمیم می گیرد سرمایه خود را با عرضه بیشتری از سهام به بازار افزایش دهد. این می تواند از طریق فروش سهام جدید به عموم یا افراد خاص باشد. این فرایند به عنوان “اکتشاف” شناخته می شود و ممکن است به دلیل نیازهای مالی برای رشد، سرمایه گذاری و یا پرداخت بدهی ها انجام شود.
افزایش سرمایه از طریق سود تجدید سرمایه: در این حالت، شرکت از سود خود به عنوان منبعی برای افزایش سرمایه استفاده می کند. این به معنای تجدید سرمایه است، به عبارت دیگر، تبدیل بخشی از سود تجدید سرمایه شده به سرمایه جدید شرکت.
بنابراین، افزایش سرمایه در شرکت های سهامی ممکن است در هر زمانی که شرکت نیاز به سرمایه بیشتر یا تقویت ساختار مالی خود داشته باشد اتفاق بیافتد.
حق تقدم چیست؟
حق تقدم (یا اختیار خرید) یک نوع اوراق بهادار است که به دارندگان آن امکان می دهد اوراق ارزش را با قیمت مشخص شده و در زمان مشخص خریداری کنند. این اجازه به دارندگان اوراق بهادار اجازه می دهد تا اولویت خرید اوراق ارزش شده یا سایر دارایی ها را داشته باشند.
حق تقدم معمولاً برای مدت محدودی قابل استفاده است و در صورتی که دارنده حق تقدم از این حق استفاده نکند، حق تقدم منقضی می شود. این حق به دارندگان اولیه اوراق بهادار در دوره اولیه عرضه آنها (عموماً زمان اولیه یا اولین عرضه) معمولاً ارائه می شود و آنها را قادر می سازد تا به تعداد معینی از اوراق بهادار یا سهام شرکت با قیمت تعیین شده خریداری کنند.
با داشتن حق تقدم، دارندگان اوراق بهادار به رقمی که در زمانی مشخص تعیین شده است، می توانند اوراق بهادار را خریداری کنند، حتی اگر قیمت بازار بالاتر از آن قیمت باشد. این پیش خرید می تواند به دارندگان حق تقدم امکان دسترسی به اوراق بهادار با قیمت مناسب و پتانسیل سرمایه گذاری در شرکت یا صنعت مربوطه را بدهد.
افزایش سرمایه از طریق حق تقدم
افزایش سرمایه از طریق حق تقدم معمولاً به این شکل است که شرکت یا موسسه صادر کننده اوراق مشارکت یا سهام، در زمانی خاص به دارندگان حق تقدم فرصت می دهد تا اوراق مورد نظر خود را با شرایط خاصی که شامل قیمت و زمان خرید مشخص است، خریداری کنند.
زمانی که یک شرکت تصمیم به افزایش سرمایه از طریق حق تقدم می گیرد، فرآیند معمولاً به این صورت است:
اطلاع رسانی به دارندگان حق تقدم: شرکت یا موسسه صادر کننده اوراق بهادار اعلام می کند که دارندگان حق تقدم در این زمان و با این شرایط قادر به خرید اوراق مشخص هستند.
ارائه شرایط خرید: شرکت یا موسسه ممکن است شرایط خرید اعمال شده از جمله قیمت یا تعداد اوراق مشخص را ارائه کند.
زمانبندی خرید: زمانی که دارندگان حق تقدم شرایط خرید را پذیرفتند، زمان خرید اوراق بهادار مشخص می شود.
خرید اوراق بهادار: دارندگان حق تقدم با شرایط تعیین شده اوراق بهادار را خریداری می کنند.
بنابراین، افزایش سرمایه از طریق حق تقدم به دارندگان حق تقدم اجازه می دهد تا به تعداد مشخصی از اوراق بهادار با شرایط خاص خریداری کنند، که این امر به شرکت یا موسسه این امکان را می دهد که سرمایه مورد نیاز خود را جذب کند.
انواع حق تقدم
انواع حق تقدم به صورت کلی می توانند شامل حق تقدم خرید سهام و حق تقدم خرید اوراق قرضه باشند.
حق تقدم خرید سهام: این نوع حق تقدم به دارندگان آن اجازه می دهد که به تعداد خاصی از سهام شرکت با شرایط مشخص خرید داشته باشند. این حق تقدم معمولاً در صورتی که شرکت تصمیم به افزایش سرمایه از طریق انتشار سهام جدید یا وام گیری با صدور سهام به عنوان تضمین (ویژه وام ها) بگیرد، برای دارندگان سهام ارائه می شود.
حق تقدم خرید اوراق قرضه: این نوع حق تقدم به دارندگان اوراق قرضه اجازه می دهد که به تعداد مشخصی از اوراق قرضه شرکت با یک شرایط قیمت مشخص خرید داشته باشند.
هر کدام از این انواع حق تقدم ممکن است شرایط خاص خود را داشته باشند که شامل قیمت و زمان خرید مشخص است. این امر به دارندگان حق تقدم این امکان را می دهد تا به تعداد معینی از اوراق بهادار یا سهام شرکت با قیمت تعیین شده خریداری کنند.
به طور کلی، حقوق و شرایط حق تقدم ممکن است بر اساس قوانین محلی، شرایط بازار مالی، قوانین نظارتی و همچنین شرایط خاص شرکت مورد نظر تعیین شود.
هدف ارائه حق تقدم
هدف ارائه حق تقدم می تواند متنوع باشد و بسته به شرایط مختلفی از جمله نیازهای شرکت ها، بازار مالی و سرمایه گذاران متغیر است. اما این موارد ممکن است شامل موارد زیر باشد:
جذب سرمایه: یکی از استفاده های اصلی حق تقدم این است که به شرکت ها امکان می دهد سرمایه جذب کنند. از طریق ارائه حق تقدم برای دارندگان سابق اوراق بهادار، شرکت می تواند از شرایط مساعد تری برای جذب سرمایه بهره مند شود.
حفظ سرمایه گذاران فعلی: ارائه حق تقدم به سهامداران فعلی می تواند این امکان را فراهم کند که آنها در صورت علاقه به افزایش سرمایه شرکت، قادر به حفظ سهام خود با تخفیف ویژه باشند و در این حالت افزایش سرمایه باعث شود سهامداران فعلی به افزایش سرمایه اعتقاد بیشتری داشته باشند.
محافظت از حقوق سهامداران: ارائه حق تقدم می‌تواند یک محافظ برای حقوق سهامداران باشد. این امر ممکن است به عنوان یک ابزار برای پیشگیری از تقویت ناخالص برای دارندگان نقش ایفا کند و آنها را از تخفیف ناخالص محافظت کند.
به طور کلی، هدف ارائه حق تقدم ممکن است شامل تقویت ساختار مالی، جذب سرمایه، حفظ سرمایه گذاران و ایجاد انگیزه برای افزایش سرمایه در شرکت باشد.
افزایش سرمایه به روش صرف سهام
افزایش سرمایه به روش صرف سهام یعنی افزایش سرمایه شرکت از طریق انتشار سهام جدید به سهامداران حالی یا عمومی، به صورت مستقیم از منابع داخلی و خارجی. عملیات افزایش سرمایه به این روش ممکن است اعمال جذب سرمایه برای توسعه کسب وکار یا تنظیم موارد دیگر اقتصادی ضروری باشد. این روش معمولاً در این شیوه انجام می‌شود:
- صدور سهام جدید: شرکت تصمیم می گیرد سهام جدید صادر کند. این سهام معمولاً به نسبت سهام قبلی تقسیم می شوند.
- اطلاع رسانی به سهامداران: شرکت اطلاعاتی درباره این افزایش سرمایه را به سهامداران ارائه می دهد.
- خرید سهام جدید: سهامداران حالی یا سرمایه گذاران جدید می توانند این سهام جدید را بخرند.
- افزایش سرمایه: با فروش سهام جدید، شرکت سرمایه جدید جذب می کند که می تواند برای توسعه کسب وکار، پرداخت بدهی ها یا سایر اهداف مورد استفاده قرار گیرد.
این روش افزایش سرمایه باعث افزایش سرمایه در مقابل سهام شرکت و افزایش سرمایه سرمایه گذاران می شود. اما ممکن است این روش با تغییر سهم های موجود و کاهش سود سهامداران کنونی همراه باشد.
افزایش سرمایه از محل سود انباشته
افزایش سرمایه از محل سود انباشته به معنای استفاده از سودهای تجمعی یا سودهای ناپرداخته شرکت برای افزایش سرمایه گذاری و توسعه کسب و کار است. این روش از طریق انتقال سودهای خالص به حساب سرمایه شرکت و استفاده از آن به عنوان منبع سرمایه گذاری برای پروژه های جدید صورت می گیرد.
این روش معمولاً به عنوان یک روش داخلی افزایش سرمایه استفاده می شود و احتمالاً به عنوان یکی از عوامل اصلی افزایش سرمایه و تقویت ساختار مالی شرکت مطرح می شود. این روش می تواند به شرکت امکان جلوگیری از وابستگی به بدهی یا افزایش سهام و از طرف دیگر افزایش ارزش سهام سرمایه گذاران را فراهم کند.
به طور کلی، این روش یکی از ابزارهای مالی می باشد که به شرکت ها امکان افزایش سرمایه به صورت داخلی و مستقل از سایر منابع را می دهد و فواید سرمایه گذاری شرکت را بیشتر می کند.
افزایش سرمایه از طریق تجدید ارزیابی های شرکت
افزایش سرمایه از طریق تجدید ارزیابی های شرکت به معنای استفاده از ارزش گذاری مجدد دارایی ها و سرمایه شرکت به منظور افزایش ارزش شرکت و سرمایه گذاری های جدید است. این فرایند معمولاً بررسی مجدد و ارزش گذاری دارایی ها و پروژه های شرکت را شامل می شود تا اطمینان حاصل شود که سرمایه موجود برای پروژه های با ارزش و سودآور بهینه شود.
در این روش، شرکت ارزش گذاری مجدد دارایی ها، سرمایه و پروژه های خود را با هدف شناسایی فرصت های سرمایه گذاری موثرتر انجام می دهد. به‌عبارت دیگر، این فرایند می تواند به شناسایی منابع غیرضروری، کاهش هزینه های غیرضروری و افزایش کارایی در استفاده از سرمایه های موجود منجر شود.
به طور کلی، افزایش سرمایه از طریق تجدید ارزیابی های شرکت یک روش موثر برای به روزرسانی و بهبود ساختار مالی و ارتقاء عملکرد مالی شرکت می باشد و می تواند به بهبود عملکرد و ارزش سهام شرکت کمک کند.
نحوه استفاده از حق تقدم سهام
حق تقدم سهام به یک سهامدار اجازه می دهد که به تعداد خاصی از سهام جدید یا افزایش شرکت دسترسی داشته باشد، معمولاً به نسبت سهامی که قبلاً در اختیار داشته است. این حق به سهامدار اجازه می دهد تا بدون مراجعه به بازار سرمایه و با تخصیص وجوه خود، شرکت را در زمان افزایش سرمایه پشتیبانی کند.
نحوه استفاده از حق تقدم سهام معمولاً به صورت زیر است:
ارائه اطلاعات: شرکت می بایست به سهامداران موجود اطلاعات دقیق در رابطه با افزایش سرمایه جدید و شرایط حق تقدم ارائه دهد.
اعلام قیمت و تعداد: شرکت مشخص می کند که چه تعداد سهام جدید در دسترس است و قیمتی که سهامداران با آن می توانند اقدام به خرید سهام نمایند.
تصمیم گیری سهامدار: سهامدار بر اساس اطلاعات دریافتی تصمیم می گیرد که آیا از حق تقدم خود استفاده کند یا خیر، و اگر بله، چه تعداد از سهام جدید را خریداری کند.
پرداخت و خرید سهام: سهامدارانی که از حق تقدم استفاده می کنند، وجه مورد نیاز را پرداخت کرده و سهام جدید را در اختیار خود قرار می دهند.
حق تقدم سهام یک ابزار مهم برای حفظ منافع سهامداران موجود در هنگام افزایش سرمایه است و امکان افزایش مالکیت و مشارکت در تصمیم گیری های شرکت را به آنها می دهد.
حق تقدم سهام استفاده نشده چه می شود؟
اگر حق تقدم سهام توسط سهامدار مشخصی استفاده نشود، آن حق تقدم ممکن است به چند روش مورد استفاده قرار گیرد:
عرضه به سهامداران دیگر: در صورتی که یک سهامدار از حق تقدم خود استفاده نکند، شرکت ممکن است از این حق برای عرضه سهام جدید به سایر سهامداران استفاده کند. این اقدام می تواند به دنبال افزایش سرمایه شرکت یا جذب سرمایه از سهامداران موجود و یا جدید باشد.
فروش به شخص ثالث: اگر حق تقدم سهام از طریق سهامدار اصلی و یا دیگر سهامداران خریداری نشود، ممکن است این حق به شخص ثالث فروخته شود. این فرآیند ممکن است به شرکت یا سایر سهامداران اجازه دهد تا از این فرصت برای جذب سرمایه استفاده کنند.
لغو واستفاده مجدد: در بعضی موارد، اگر حق تقدم مدت معقولی بدون استفاده باقی بماند، شرکت ممکن است تصمیم بگیرد آن را لغو کرده و به سهامداران دیگر بازپرداخت کند. در این صورت ممکن است حق تقدم مجدداً به سهامداران دیگر عرضه شود.
در هر صورت، تصمیم در مورد حق تقدم سهام و استفاده یا عدم استفاده از آن ممکن است به تصمیم تشخیصی شرکت و شرایط بازار مالی وابسته باشد.
