وب 3 چیست و چه ویژگی هایی دارد؟
با اختراع اینترنت زندگی بشر پیشرفت های زیادی کرد ونسخه های متفاوت وب به وجود آمدند. برای درک بهتر وب 3 ابتدا به بررسی شبکه جهانی وب می پردازیم.
شبکه جهانی وب
اولین بار در دهه 60 میلادی مفهوم اینترنت توسط پنتاگون مطرح شد. سیستم اصلی بازیابی اطلاعات اینترنت همان شبکه جهانی وب یا به اصطلاح (www) است. همانطور که میدانید این عبارت پیشوند آدرس وب بوده است وهنگام جست وجوی یک منبع خاص در مرورگر تایپ میشود و مخفف عبارت World Wide Web می باشد.
وب 1 (0.web 1) چیست؟
اولین نسل اینترنت است که در اواخر سال ۱۹۹۰ میلادی ایجاد شد و تا سال ۲۰۰۴ برقرار بود. کاربران تنها میتوانستند از اطلاعات استفاده کنند و نمی توانستند اطلاعاتی کم و زیاد کنند و تعداد کمی از موسسات ان را اداره میکردند و صفحات ثابت بودند به عبارت دیگر تولید کننده و مصرف کننده بودند برای همین نسل اول اینترنت یا وب 1.0 را اینترنت فقط خواندنی مینامند. الگوریتمی برای صفحات اینترنت وجود نداشت و یافتن اطلاعات برای کاربران سخت بود. اما کاربران از آن راضی بودند چرا که درهرحال میتوانستند اطلاعات موردنیاز خود را پیدا کنند.
وب 2 (0. 2web ) چیست؟
اینترنت وب 2 بین سال های 2000 تا 2010 به وجود آمد. سرعت پهنای باند کاربرها و سرور ها بیشتر شد و البته بیشتر تغییرات روی ظاهر وب بوده. میزان مشارکت وتعامل افزایش یافت و کاربرها به شکل آنلاین و همزمان با هم درشبکه فعالیت داشتند در واقع انتشار اطلاعات هم توسط سرور هم کاربر انجام میشد. پلتفرمهای شبکههای اجتماعی مانند توییتر و اینستاگرام، در دوره نسل دوم وب ظهور کردند. در دنیای وب 2 لازم نیست توسعه دهنده باشید، بسیاری از برنامه ها به گونه ای طراحی شده اند که هر کسی ممکن است خالق شود. می توانید فکری خلق کنید و آن را با بقیه دنیا به اشتراک بگذارید. وب 2، وب اجتماعی مشارکتی نیز نامیده می شود. اما کاربران خواهان این هستند که کنترل بیشتری بر دادهها و محتواهای خود داشته باشند؛ اینجاست که وب ۳ وارد می شود.
وب 3 (0. 3web ) چیست؟
در نسل سوم وب ویژگی مالکیت هم وجود دارد که آن را متمایز از وب 1 و وب2 میکند و به عنوان وب باهوش هم شناخته می شود. وب سه در تلاش است تا اینترنت را فعال تر و پویاتر و فضای نت را برای داده های بزرگ مناسب کند . وب3 به کاربران امکان می دهد از پتانسیل تصاویر و گرافیک های سه بعدی استفاده کنند همچنین در وب3 کاربران و ماشینها قادر به تعامل با دادهها هستند؛ اما برای عملی شدن این اتفاق، برنامهها باید بتوانند اطلاعات را هم به صورت متنی هم مفهومی درک کنند. بنابراین میتوان گفت که دو پایه وب 3، وب مفهومی و هوش مصنوعی (AI) هستند.
ویژگیها و مزایای اصلی وب 3
- Open Source (متن باز) است و استفاده از آن برای کاربران رایگان می باشد و همه مردم جهان میتوانند آن را توسعه دهند.
- به مجوز نیازی ندارد و فعالیت در آن نیاز به اجازه از سازمان خاصی ندارد . در نتیجه برنامه های وب3 بر روی بلاکچین یا شبکه های همتا به همتای غیرمتمرکز یا ترکیبی از آنها اجرا می شوند. به اینگونه برنامه های غیرمتمرکز Dapp گفته می شود.
- اطلاعات غیر متمرکز هستند و میتوان آنها را در مکانهای مختلف به طور همزمان ذخیره کرد. این مورد باعث می شود که هک اطلاعات کاربران نیازمند هک کل شبکه باشد که تقریبا ممکن نیست.
- الگوریتم ها و هوش مصنوعی آن اطلاعات دقیق تری در دسترس کاربران قرار می دهند .
- وب3، به برنامهها این امکان می دهد که بدون توجه به نوع دستگاه و هیچگونه هزینه اضافهای، روی سخت افزارهای مختلف اجرا شوند.
محدودیت های وب 3
- توانایی شایعه پراکنی و پخش اطلاعات غلط توسط کاربران
- تراکنش ها در وب3 به دلیل غیرمتمرکز بودن آن کمی کندتر است.
- به دلیل نبود یکپارچگی در مرورگرها دسترسی کاربران به وب3 مشکل میشود.
- نیازمند آموزش بیشتر است.
بلاک چین و وب 3
بلاک چین یکی از فناوریهای اصلی و زیر مجموعه ای از وب 3 است . بلاک چین، امکان حفظ مالکیت دادهها برای کاربران را فراهم میکند و یکی از پایه های فناوری بلاک چین تمرکز زدایی می باشد. تمامی فعالیت هایی که در بلاک چین صورت می گیرد، توسط کدهای برنامه نویسیِ قراردادهای هوشمند، کنترل می گردد. به همین دلیل نظارت انسانی در این فعالیت ها به حداقل مقدار خود رسیده است. در زمان تصمیم گیری، آن موضوع به رای گذاشته شده و در صورتیکه اکثریت اعضا موافقت ننمایند، کسی به تنهایی قادر به حذف یا سانسور قسمت ویژه ای از داده ها نخواهد بود. بلاک چینها بستری برای پیادهسازی قراردادهای هوشمند (Smart Contracts) و اپلیکیشنهای غیرمتمرکز (Decentralized Apps) هستند. این اپلیکیشنها تمامی ویژگیهای وب 3 را در خود دارند و امکان دسترسی افراد به امکانات مختلف وب را به صورت غیرمتمرکز فراهم میکنند. تقریبا تمامی کاربردهای روزمره اینترنت مانند پلتفرمهای مالی، شبکههای اجتماعی، مرورگرها، پلتفرمهای پخش موسیقی و بازیها در اپلیکیشنهای غیرمتمرکز قابل اجرا است با این تفاوت که با استفاده از این اپلیکیشنها، امنیت اطلاعات کاربران حفظ میشود و آنها میتوانند به صورت مستقیم به کسب درآمد از ارزهای دیجیتال بپردازند.
نقش ارزهای دیجیتال و کاربرد بلاک چین در وب 3
ارز های دیجیتال نوعی ابزار پرداختی برای کاربران هستند و رمز ارز ها سوخت وب نسل سه نامیده می شوند. در وب3 سرویس هایی وجود دارند که اطلاعات را نگهداری کرده و به کاربران ارز دیجیتال می دهند و با پرداخت ارز مجازی می توان از آن سرویس ها استفاده کرد.
چند تا از نمونه های وب3 در ارزهای دیجیتال:
- Polkadot : از مورد توجه ترین ارز های رمز نگاری شده در جهان و یک پروژه وب3 است. ارز بومی ای با نمادdot (نقطه) دارد. کارمزد های پایین دریافت کرده و سرعت های بالا ارائه می دهد. امکان پشتیبانی از چند شبکه به طور همزمان برای کاربر فراهم کرده است.
- Filecoin : نسخه ای غیرمتمرکز از گوگل درایو است که می توان هرنوع داده را در فضای ابری ذخیره کرد. امنیت بالاتری از گوگل درایو دارد و به دلیل استفاده از بلاک چین به وجود آمده است. این رمز ارز توسط صرافی ایران بایننس پشتیبانی می شود.
- Ocean Protocol : یکی از بهترین سرمایه گذاری ها با پتانسیل بالا است که دسترسی و شفافیت را هنگام مدیریت داده ها ارائه می دهد. در زمینه جمع آوری داده ها از فناوری بلاک چین استفاده میکند. از میزان هدر رفتن اینترنت می کاهد .
مقایسه کیف پول ارز دیجیتال در وب1 ، وب2 ، وب3
کاربران با استفاده از کیف پولها به برنامههای غیرمتمرکز وصل میشوند. زمانی که کاربران میخواهند به یک برنامه غیرمتمرکز وصل شوند، متناسب با شبکه آن برنامه باید کیف پول مناسب انتخاب و استفاده کنند. همچنین، کیف پولهای دیجیتالی برای نگهداری دیجیتال کاربرد دارند. این داراییها ممکن است رمزارز یا توکن غیرمثلی (NFT) باشد. کیف پول سختافزاری بیشترین و کیف پول صرافی کمترین امنیت را دارند.
جمع بندی
وب 3 در ابتدای مسیر است ولی انتظارات از نسل سوم وب روز به روز درحال افزایش است و با ویژگی کنترل اطلاعات ، همه افراد شرایط یکسان دارند. نیاز به اعتماد به حداقل ترین حالت خود می رسد و این یکی از برترین ویژگی های وب3 است.